Thuốc lá điện tử ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người hút và những người xung quanh. Hút thuốc lá điện tử sẽ gây nghiện, làm tổn thương đường hô hấp, tăng nguy cơ bị ngộ độc, co giật, ảo giác. Việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể khiến người hút bị chấn thương, bị bỏng do cháy nổ thiết bị. Ngoài ra, hút thuốc lá điện tử sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, khiến tế bào gốc của não bị hủy hoại, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo tế bào cho cơ thể.
Các sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa đến 127 loại hóa chất cực kỳ độc hại, 153 loại gây nguy hiểm cho sức khỏe và 225 loại gây kích ứng
Theo kết quả một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Scientific Reports, các sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa đến 127 loại hóa chất cực kỳ độc hại, 153 loại gây nguy hiểm cho sức khỏe và 225 loại gây kích ứng. Trên thị trường hiện có hàng chục nghìn loại sản phẩm thuốc lá điện tử khác nhau và trong mỗi sản phẩm đều chứa nhiều loại hóa chất. Do đó, theo các nhà nghiên cứu, với thực tế như hiện nay việc tiến hành các thí nghiệm để kiểm tra độc tính của từng nhãn hiệu và hương vị có thể mất nhiều thập kỷ.
Điều làm cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nguy hiểm hơn thuốc lá thông thường là có thể sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy. Thông qua việc phối trộn, người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Nhiều người lầm tưởng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng giúp mọi người cai thuốc lá."Nhưng không có bằng chứng cho thấy sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng giúp cai thuốc lá. Ngược lại, các sản phẩm này đưa nicotine tới mọi người - đặc biệt là những người trẻ tuổi - khiến họ bị lôi cuốn, bị nghiện nicotine".
Trao đổi với phóng viên, ông Lê Dương Quyền, Hiệu trưởng trường THCS Kiến Giang, huyện Lệ Thủy cho hay: Hiện tại trường đang có kế hoạch để tăng cường việc giám sát sử dụng thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử, mặc dù qua theo dõi chưa thấy em học sinh nào sử dụng thuốc lá điện tử, tuy nhiên, với thiết kế đặc biệt của thuốc lá điện tử, nó giống như ngòi bút, ổ USB hoặc các dụng cụ học tập khác… vì vậy, nó dễ dàng “xâm nhập” vào trường học mà không bị phát hiện.
Thuốc lá điện tử không chỉ đa dạng các mẫu mã, mà giá cả còn phù hợp với túi tiền học sinh
Thuốc lá điện tử ngày càng “xâm nhập” nhiều vào trường học, gây ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của học sinh tuổi vị thành niên - lứa tuổi hiếu kỳ, tò mò và thích khám phá.
Tại Việt Nam có sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023. Mặc dù chưa được phép nhập khẩu, quảng cáo hoặc bán tại Việt Nam nhưng tỉ lệ sử dụng các sản phẩm này đã có sự gia tăng nhanh trong thời gian qua. Đặc biệt là ở học sinh phổ thông trung học tại khu vực thành thị. Việc sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện ở học đường hiện nay đang là hiện tượng đáng báo động. Gần đây, trào lưu thuốc lá điện tử hay thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” nhiều vào trường học, gây ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của học sinh tuổi vị thành niên - lứa tuổi hiếu kỳ, tò mò và thích khám phá.
Những tác hại nguy hiểm khó lường của thuốc lá điện tử
Thuốc lá điện tử mang hình thù ngộ nghĩnh thu hút học sinh (ảnh NVCC)
Thuốc lá điện tử hình hộp sữa (ảnh NVCC).
Trong khói thuốc lá chứa tới hơn 7.000 chất hoá học, trong đó có khoảng 70 chất là tác nhân gây ung thư. Khi hút thuốc lá, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích lũy lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp gây tổn thương trong lòng mạch máu. Ngoài ra, hút thuốc lá còn làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú đối với phụ nữ; làm cho trẻ em dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng… Thuốc lá điện tử có chứa các thành phần hóa chất rất độc hại cho sức khỏe. Khói thuốc lá thế hệ mới chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… ở người sử dụng, nhất là với trẻ em, thanh thiếu niên... Chưa kể người dùng thuốc lá điện tử có nguy cơ bị rối loạn tâm thần, suy giảm trí nhớ và mất chức năng não bộ nghiêm trọng. Đặc biệt, nhiều bệnh nhân trẻ đã phải sống trong cảnh liệt tứ chi, phải thở máy hoặc chịu các di chứng nặng nề sau cơn ngộ độc cấp tính…Theo thống kê của Bộ Y tế, năm 2023 có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó trẻ dưới 18 tuổi ghi nhận 71 ca. Nhóm dưới 16 tuổi nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là 27 người; nhóm từ 16-18 tuổi là 44 người; từ 19 - 24 là 58 người; từ 25 - 44 tuổi là 138 người; từ 45 - 64 tuổi là 580 người nhập viện; từ 65 tuổi trở lên là 580 người.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tăng cường truyền thông PCTHTL tại các trường học
Tại Quảng Bình, để chủ động phòng chống tác hại thuốc lá nói chung cũng như phòng chống các hoạt động PCTHTL điện tử nói riêng, thời gian qua, Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, giảm thiểu tỷ lệ sử dụng thuốc lá.
Bác sỹ Phan Thanh Hải- Phó Giám đốc Sở Y tế, Phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh cho biết: Để tiếp tục tăng cường truyền thông ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá nói chung và các sản phẩm thuốc lá mới, thực hiện công văn số 474/KCB-QLHN ngày 24 tháng 4 năm 2023 của Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế về việc tăng cường truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha. Ngày 17/5/2024, UBND tỉnh Quảng Bình đã có Công văn số 889/UBND-NCVX về việc tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. UBND tỉnh yêu cầu các Sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND các huyện, thị xã, thành phố và Ủy ban MTTQVN, tổ chức chính trị - xã hội tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao tiếp tục thực hiện hiệu quả Kế hoạch của UBND tỉnh về thực hiện Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh; tăng cường công tác quản lý Nhà nước về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 đạt hiệu quả, đúng quy định.
Ban Chỉ đạo Phòng, chống tác hại thuốc lá tỉnh Quảng Bình (Cơ quan thường trực Sở Y tế) đề nghị các Sở, ban, ngành, đoàn thể; các cơ quan truyền thông của tỉnh và các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thường xuyên tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và kịp thời có các quy định để ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này tại các cơ quan, công sở và đặc biệt là tại các cơ sở giáo dục đào tạo; tăng cường hoạt động kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha. Bên cạnh đó, tại các Bệnh viện và đơn vị trực thuộc Sở Y tế cung cấp các thông tin về tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới tới người bệnh, người nhà người bệnh và người dân trong cộng đồng…
Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh tăng cường truyền thông PCTHTL tại cộng đồng.
Để ngăn ngừa nhiều hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng từ thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong giới trẻ gia tăng, bác sỹ Phan Thanh Hải Phó Giám đốc Sở Y tế, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo (BCĐ) PCTHTL tỉnh cho biết thêm: Sở Y tế, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Giáo dục - Đào tạo, UBND các huyện, cơ quan thông tin đại chúng cùng tích cực phối hợp tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đến tổ chức, cá nhân trên địa bàn, trong đó chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên. Ngoài ra, Sở Y tế đã chủ động, thường xuyên phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm; xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, việc vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được phép kinh doanh, sử dụng trên thị trường Việt Nam.
Bên cạnh đó, Công an tỉnh Quảng Bình đã quyết liệt chỉ đạo lực lượng Công an các cấp tăng cường công tác điều tra, nắm tình hình, triệt phá đường dây buôn bán, pha trộn chất cấm vào dung dịch thuốc lá điện tử để xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Cục Hải quan Quảng Bình, Cục Quản lý thị trường Quảng Bình căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao để tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm đối tượng buôn lậu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu vào địa bàn tỉnh.
Với những tác hại đặc biệt nghiêm trọng của việc hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ngày 30.11, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025. Quyết định này được đưa ra nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quốc hội cũng yêu cầu Chính phủ triển khai mạnh mẽ các biện pháp để thực hiện quy định này, đặc biệt là việc nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Tất cả các sản phẩm thuốc lá đều gây hại cho sức khỏe cộng đồng, do đó việc loại bỏ chúng là cần thiết và phù hợp với sự phát triển của một đất nước văn minh, hiện đại.
Mai An
