(QBĐT) - Theo thống kê của Cục Quản lý môi trường Y tế, trong môi trường lao động, tỷ lệ các yếu tố có hại vượt tiêu chuẩn cho phép được ghi nhận: Phóng xạ, điện từ trường (23,25%), tiếng ồn (16,53%), ánh sáng (12,4%), vi khí hậu (8,6%), bụi (5,95%); các yếu tố có hại khác, như: Yếu tố tâm sinh lý, ecgonomi, tác nhân sinh học, dung môi các chất gây ung thư và nhiều loại hóa chất gây hại cho sức khỏe…
Tác động từ những tác nhân trong môi trường lao động đó, số trường hợp giám định bệnh nghề nghiệp (BNN) được hưởng bảo hiểm xã hội đến hết năm 2018 là 29.725 trường hợp. Trong đó 3 bệnh nghề nghiệp có số mắc cao nhất bao, gồm: Bệnh bụi phổi Silic 72,18%, bệnh điếc nghề nghiệp 17,84% và bệnh da nghề nghiệp 2,18%.
Mỗi năm ở Việt Nam có khoảng trên 5.000 trường hợp mắc BNN được phát hiện/1-2 trăm nghìn người lao động được khám phát hiện BNN, trong đó chỉ 10% số mắc được giám định. Việt Nam hiện đang có 35 BNN được chi trả bảo hiểm, trong đó có 10 bệnh do yếu tố hóa học, 6 bệnh do yếu tố vật lý, 6 bệnh do tiếp xúc với bụi, 6 bệnh do vi sinh vật và 7 bệnh do nguyên nhân hỗn hợp.
Việc chẩn đoán BNN trước hết phải dựa vào yếu tố tiếp xúc nghề nghiệp, phải xem người lao động tiếp xúc với yếu tố có hại gì, mức độ và thời gian tiếp xúc ra sao-những yếu tố này được thực hiện và xác định trong hoạt động quan trắc môi trường lao động định kỳ hàng năm của cơ sở lao động. Nếu yếu tố có hại không được quan trắc, không được xác định đúng, đo đạc không đúng thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chẩn đoán và giám định BNN cho người lao động.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh quan trắc môi trường lao động tại Công ty CP điện gió BT1.
Thực tế này đã và đang xảy ra tại 1 công ty sản xuất bột đá ở tỉnh Nghệ An gần đây được các phương tiện truyền thông liên tục đưa tin khi 6/28 người lao động trực tiếp trong cơ sở lao động đã bị tử vong do bệnh bụi phổi. Tuy nhiên, kết quả quan trắc môi trường lao động chỉ ghi nhận 18 mẫu không đạt tiêu chuẩn, gồm 3 mẫu về ánh sáng và 15 mẫu về tiếng ồn (không có mẫu không đạt về yếu tố bụi).
Ngoài việc gây khó khăn cho quá trình giám định thì các vấn đề liên quan pháp lý cũng sẽ được xem xét khi để xảy ra hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy bảo vệ sức khỏe cho người lao động và lợi ích chính đáng cho chính người sử dụng lao động thì việc xem xét lựa chọn tổ chức thực hiện quan trắc môi trường bảo đảm uy tín, năng lực là cần thiết.
Tại Quảng Bình, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh là cơ sở y tế công lập có tên trong danh sách 222 tổ chức được cấp phép cung cấp dịch vụ quan trắc môi trường lao động (gọi là các tổ chức đủ điều kiện quan trắc môi trường lao động) và 114 phòng khám được cấp phép cung cấp dịch vụ khám phát hiện BNN (gọi là phòng khám điều trị BNN) trên toàn quốc.
Những năm qua được sự quan tâm của Bộ Y tế, UBND tỉnh, Sở Y tế đã triển khai đầu tư trang thiết bị, máy móc nâng cao năng lực của tổ chức quan trắc môi trường lao động, phòng khám phát hiện BNN của Trung tâm Kiểm soát bệnh tỉnh để phục vụ công cuộc bảo vệ sức khỏe, phòng chống BNN cho người lao động. Đồng thời hướng đến xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về quan trắc môi trường lao động và BNN của tỉnh, định hướng tác động cải thiện môi trường lao động, phòng chống bệnh tật và BNN cho người lao động, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực, góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh.
Hoàng Ái Nhân
